Na een ongeval wil een patiënt graag meebeslissen over de behandeling. Om ze daarbij te helpen, voerde het Netwerk Acute Zorg Brabant (NAZB) in Brabantse ziekenhuizen 3 instrumenten in. De Clavicula Keuzehulp en de PROMIS CAT vragenlijsten. Daarnaast ontwikkelde de organisatie in samenwerking met ZorgKeuzeLab de Keuzehulp Herstel na Botbreuk, die in september 2021 is ingevoerd.

Clavicula Keuzehulp

Wie op de Eerste Hulp belandt met een gebroken sleutelbeen, krijgt de Clavicula Keuzehulp uitgereikt. Deze keuzehulp, ontwikkeld door Patiënt+, geeft informatie over de mogelijkheden van behandeling. De belangrijkste daarvan is: opereren of niet? De patiënt kan in alle rust de voor- en nadelen bekijken. Vervolgens kiest hij of zij samen met de arts voor een behandeling. Voorheen bepaalde de arts of er wel of niet geopereerd werd en werden patiënten minder betrokken bij die beslissing.

Gesprek aangaan

De keuzehulp helpt artsen en patiënten het gesprek aan te gaan over de opties. Volgens artsen zijn patiënten beter geïnformeerd en geven ze vaak al een voorkeur aan. De arts kan daardoor een gerichter gesprek aangaan. Dat gesprek duurt soms korter, omdat patiënten al veel weten. Maar soms ook langer, doordat ze meer op details ingaan. “Hieruit blijkt dat de patiënt een completer beeld heeft en een weloverwogen besluit kan nemen. Dat is heel waardevol.”

Betrokken bij besluit

Patiënten reageren positief op de keuzehulp. Ze vinden het prettig dat ze kunnen nadenken over de opties en betrokken worden bij het besluit. “Fijn dat je op deze manier meer controle kunt krijgen over wat er gaat gebeuren: wat voor behandeling, opereren of niet”, zo reageerde een gebruiker van de keuzehulp.

Keuzevrijheid

Een andere patiënt schreef: “Prettig dat je in je eigen tijd de informatie kunt lezen. Hierdoor begreep ik beter wat de arts vertelt en welke keuzes er zijn.” Een derde gebruiker vindt de keuzevrijheid juist wel ingewikkeld: “Ik laat de arts liever bepalen, ik heb het gevoel dat hij/zij beter weet wat het beste is.” Mensen bleken soms het idee te hebben dat ze zelf de keuze moeten bepalen, vertelt Nicky. “Dat is natuurlijk niet zo. Om dat duidelijker te maken, passen we een aantal formuleringen aan in de keuzehulp.”

PROMIS CAT vragenlijsten

Een tweede instrument dat de Brabantse ziekenhuizen inzetten zijn de PROMIS CAT vragenlijsten. Dat zijn slimme vragenlijsten, waar de patiënt via een algoritme doorheen wordt geleid. Op basis van het eerste antwoord krijgen ze een volgende vraag. “Vaak volstaan 3 tot 7 vragen, terwijl ze anders een lijst van 30 à 40 vragen moeten doorwerken. Dit is efficiënt en de patiënt wordt minder belast.

Fractuur

Deze vragenlijsten worden ingezet voor mensen met een fractuur in de benen, armen of schouders. 2 weken na hun behandeling op de eerste hulp of polikliniek ontvangen ze de vragenlijst. Thuis kunnen patiënten rustig over de vragen en eventuele vervolgbehandeling nadenken, dat is gemakkelijker dan in de spreekkamer of wachtkamer. Tijdens het polibezoek bespreken ze de antwoorden uit de vragenlijsten met de arts. Later wordt dat nog eens herhaald. Zo houdt de arts inzicht in hoe het gaat met de patiënt.

Nadeel

De praktijk bracht ook een nadeel aan het licht. Omdat de vragenlijst per persoon verschilt, betekent een score niet altijd hetzelfde. Als het heel goed of heel slecht gaat, is het helder. Soms blijkt dit moeilijker te bepalen. “Daarom komt er een vervolgproject. Dit moet de uitkomsten van de PROMIS CAT vragenlijsten duidelijker inzichtelijk maken, zodat artsen zien welke vragen zijn beantwoord en hoe ze de data moeten interpreteren.”

Herstel na botbreuk

Naast deze bestaande tools heeft de NAZB zelf een derde instrument ontwikkeld: de Keuzehulp Herstel na botbreuk. “Zelf vinden we het meer een gespreksstarter”, vertelt Nicky. De keuzehulp wordt een dag na de operatie of behandeling van een breuk uitgereikt in het ziekenhuis. De behandelingen zijn vaak met spoed. Vanaf het moment van opname komt er veel informatie op een patiënt af, ook hebben ze zelf veel vragen.

Situatie in kaart

De Keuzehulp Herstel na botbreuk helpt om de situatie in kaart te brengen en om tot een revalidatie- of behandelplan te komen. “Aan de hand van de antwoorden die een patiënt geeft, wordt een gepersonaliseerd plan opgesteld. De keuzehulp laat zien wat de patiënt te wachten staat. En de behandelaar krijgt inzicht in de patiënt en zijn of haar doelen. Dat helpt ze het gesprek aan te gaan.”

Gebruikersonderzoek

De keuzehulp is nog niet in gebruik genomen, wel is er een gebruikersonderzoek gedaan. Hier kwamen positieve reacties op. “Je beseft pas later dat bepaalde dingen gebeurd zijn. Daarom is dit prettig om te lezen”, schreef een patiënt. Een andere deelnemer meldde: “Ik denk dat iedere patiënt die een botbreuk heeft opgelopen er baat bij heeft. Simpel in te vullen en makkelijk door te lopen.”

Predictiemodel

Het is de bedoeling de Keuzehulp Herstel na botbreuk te koppelen aan een predictiemodel, dat is ontwikkeld samen met Tilburg University. Variabelen die daarin meegenomen worden, zijn onder meer geslacht en leeftijd, plaats en ernst van het letsel en het aantal dagen in het ziekenhuis. “Daarmee zien patiënten hoe het herstel bij vergelijkbare patiënten is verlopen. Niet iedereen wil dat, maar veel mensen vinden het fijn om te weten waar ze aan toe zijn.”